Rodzina Szymańskich

Obóz taki przejściowy był w Pruszkowie i tam w tym Pruszkowie ładowali ludzi do pociągu, wywozili na roboty przymusowe do Niemiec. I Zosia i moja siostra i Stasia, te Żydówki dwie, uciekły w Sochaczewie z tego transportu. I i moja siostra jedna. I tu pracowały w takim majątku, że pegieerowskim, można powiedzieć, u ogrodnika, jabłka tam zbierali i owoce i inne rzeczy. I tam te dwie Żydówki, Zośka i Staśka pracowały razem z moją siostrą. Jak armia radziecka poszła naprzód na Berlin to wyzwolili i Zośka zdecydowała się na wyjażdżke, do Łodzi, bo tam jest, powstał zaraz Komitet Żydowski w Łodzi [Wojewódzki Komitet Żydowski w Łodzi], a Staśka była tak zżyta z moją siostrą, że nie nie rwała się. [śmiech] A ta Zosia, starsza, co jest obecnie w Buenos Aires, to zdecydowała się pojechać do Łodzi. No i tam w tej Łodzi zawiązał się komitet Żydów Łódzkich i tam bie… […] wsiąknęła i dalej to nie znam już historii.

Ojciec mój […] był kierownikiem cegielni w Zielonce tu, u tak zwanego pana Knotego i tutaj ojciec zatrudnił Szajego jako szklarza etatowego do w cegielni i brał tu parę zetów, żeby te bidę żydowską też zmniejszyć, bo przecież Żydzi też nie mieli luksusów […]. Jak był interes, to toczyło się wszystko, nie było wojny, to wszystko, to było dotąd. Ale już jak wojna wybuchła i tak dalej, to już się wszystko waliło i Polakom i Żydom. Bida była, nędza i… Już jak ich aresztowali, Szajego i do wołomińskiego getta to nie utrzymywaliśmy żadnych stosunków. Tylko jak one, Zosia i Stasia, zbiegły z tego Wołomina to jedyne schronienie miały u nas, w cegielni. I tutaj mój ojciec i moja rodzina się nimi zaopiekowała i powiedzieli: „Nie wychylajcie się nigdzie, nie pokazujcie się nikomu, siedźcie tu, macie co jeść i nigdzie nie wychodźcie, na żadne spacery, żeby się ktoś nie zorientował, nawet z Polaków, że to są Żydówki"! A one były przystojne dziewuchy, to nie można było powiedzieć, że Ży… Żydówki.

Mieliśmy takie w cegielni pomieszczenia, pokoiki, że nie było kłopotu z mieszkaniami. One miały pokoik na górze swój i tam se siedziały, spały, łóże… łóżka były, umywalki wszystko tam. Tylko na jedzonko schodziły niżej, bo matka gotowała coś, te jakieś zupki, jakieś inne dańka to: „To chodźcie Stasia, Zosia"! Bo myśmy, ja im wyrobiłem kenkarty, tak zwane, to też miałem chody u takich co te kenkarty robili i legalnie. A, Grodzickie [okupacyjne nazwisko sióstr Szaj]. No tak. A Grodzicka to były takie nazwiska, czysto polskie, jak to się mówi. Grrrodzicka. No i fajno. Przeżyły i bardzo dziękowały. No jak tu były Zosia, Stasia, u nas tu były na tym krótkim pobycie, były w Warszawie i wpadły tu do Zielonki, to bardzo serdecznie nam dziękowały za to, że myśmy ich uratowali. Ale żal było tych dwóch siostrzyczek i ojca, i matki, że w tej Tremblince [Treblince] zamordowali.