Szlapak Helena

powiększ mapę

Historia pomocy - Szlapak Helena

Dr Helena Szlapak pracowała jako lekarz domowy Ubezpieczalni Społecznej w Krakowie oraz jako lekarz fabryczny. Specjalizowała się w ginekologii i położnictwie. Włączyła się w działalność Gwardii Ludowej Polskiej Partii Socjalistycznej oraz w działalność Patronatu – organizacji niosącej pomoc więźniom osadzonym w więzieniu przy ul. Montelupich w Krakowie.

Dr Szlapak należała także do tzw. sieci przyoświęcimskiej, która przekazywała grypsy do i z obozu, przemycała lekarstwa oraz cyjankalia. Dla przygotowujących się do ucieczki z obozu dostarczano także peruki pochodzące z jednego z krakowskich teatrów. „Sieć przyoświęcimska”, którą stworzył i którą długo dowodził Adam Rysiewicz, znalazła szersze poparcie i w marcu 1943 r. przeobraziła się w Komitet Pomocy Więźniom Obozów Koncentracyjnych. W jego skład weszli: hrabina Teresa Estreicher-Lasocka, dr med. Helena Szlapak, Adam Rysiewicz i Wojciech Jekiełek.

Swoje mieszkanie przy ul. Garbarskiej 12 dr Szlapak udostępniała na potrzeby spotkań działaczy PPS, kolportażu prasy podziemnej, fałszowania dokumentów i ukrywania osób zagrożonych. Dzięki jej sprytowi i zapobiegliwości udało się ukryć i bezpiecznie przechować wszystkie grypsy i fotografie pochodzące z obozu Auschwitz-Birkenau, w tym zdjęcia stosów zwłok palonych w Birkenau. Dokumenty w szczelnie zamkniętych puszkach zostały zakopane w grządkach przydomowego ogródka przy ul. Salwatorskiej, gdzie mieszkała siostra Heleny Szlapak, matka Józefa Cyrankiewicza.

Dr Helena Szlapak współpracowała z Radą Pomocy Żydom „Żegota” opiekując się Żydami pozostającymi w ukryciu. Organizowała dla nich konsultacje i pobyty w szpitalu, a także fałszywe dokumenty. W jej mieszkaniu znajdowała się skrzynka kontaktowa, dzięki której ukrywający się Żydzi mogli się kontaktować.

Po wojnie dr Szlapak działała w Towarzystwie Świadomego Macierzyństwa i przez wiele lat była honorową przewodniczącą oddziału krakowskiego.

Bibliografia

  • Grynberg Michał, Księga Sprawiedliwych

    Leksykon uwzględnia historie Polaków uhonorowanych tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata w latach 19631989. Wykaz haseł poprzedza przedmowa Icchaka Arada oraz Chaima Chefera Sprawiedliwi świata.

  • Kłodziński Stanisław, Dr Helena Szlapak, s. 152-155