Vogelgesang Pelagia

powiększ mapę

Historia pomocy - Vogelgesang Pelagia

Stanisław (ur. 1887) i Pelagia Vogelgesang mieszkali w Węgrowie koło Warszawy. Pelagia pracowała jako nauczycielka, jej mąż był dyrektorem szkoły. W tej samej miejscowości mieszkała również rodzina Farbiarzy: Szmuel (1910–1943), który pracował jako stolarz i jego żona Fajga (1912–1943). W 1939 r. urodziła im się córka Lusia.

W 1941 r. w Węgrowie Niemcy utworzyli getto, dokąd przesiedlili Żydów z miasta i okolic. Nieco ponad rok później getto zlikwidowano. Około 1000 Żydów zostało zamordowanych na miejscu, reszta zginęła w obozie zagłady w Treblince. Pozostałą przy życiu niewielką grupę Żydów, zmuszoną do porządkowania terenu getta, rozstrzelano w maju 1943 roku.

1 maja Pelagia usłyszała płacz dziecka. Na progu jej domu siedziała Lusia Farbiarz. Pelagia natychmiast zabrała ją do domu i zaopiekowała się nią.

Vogelgesangowie musieli zmierzyć się z podejrzeniami Niemców i polskich sąsiadów. Wątpliwości zaczęło budzić panieńskie nazwisko Pelagii – Jakubowska. Wówczas Pelagia przedstawiła dokumenty na dowód, że nie jest pochodzenia żydowskiego. Gdy rejestrowała Lusię, na komisariacie policji przepytywano dziewczynkę, by sprawdzić, czy nie jest żydowskim dzieckiem.  

Przez jakiś czas Pelagia pomagała też  wujowi dziewczynki, Chaimowi Farbiarzowi – w umówionym miejscu zostawiała mu żywność. Ukrywała również miejscowego młynarza Klejmana z dzieckiem.

Po zakończeniu wojny, Lusia poszła do szkoły. Kiedy jednak z ZSRR wrócił jej wujek Henryk (Enrique) Farbiarz (ur. 1918), Vogelgesangowie musieli rozstać się z dziewczynką. Było to dla nich bardzo bolesne.

W swoim oświadczeniu Pelagia napisała: „Zaszczepiłam jej najlepsze zasady. Lusia doskonale wiedziała, że nie byłam jej matką, ale zdawała sobie również sprawę z tego, że ocaliłam jej życie i miałam prawo ją kochać”.

Dziewczynka wyjechała z wujkiem do Argentyny, studiowała na Uniwersytecie w Buenos Aires i tam założyła rodzinę jako Luisa Popovsky. W latach 80. Pelagia wciąż miała nadzieję, że zobaczy jeszcze swoją wychowankę.

W 1984 r. Instytut Yad Vashem nadał Pelagii Vogelgesang tytuł Sprawiedliwej wśród Narodów Świata.

Bibliografia

  • Piórkowska Małgorzata, Sprawiedliwi i Ocaleni. Mieszkańcy Węgrowa i okolic, pomagający Żydom w latach okupacji hitlerowskiej