Rodzina Przybylskich

powiększ mapę

Audio

3 audio

Historia rodziny Przybylskich

Zdzisław i Jadwiga Przybylscy byli nauczycielami. W czasie okupacji niemieckiej mieszkali w Warszawie, przy ul. Pańskiej 6. Jesienią 1942 r. znajoma poprosiła ich o udzielenie pomocy dwóm szantażowanym Żydówkom.

Maria i Julia Szlifersztajn ukrywały się w mieszkaniu Przybylskich aż do powstania warszawskiego. Korzystały w tym czasie z fałszywych dokumentów tożsamości na nazwisko „Głowackie”.

„Któregoś dnia, kiedy byłam w domu, dzwonek. Poszłam otworzyć drzwi i zobaczyłam dwóch panów. To już właściwie wiedziałam, o co chodzi”, wspominała Jadwiga Przybylska-Wolf w wywiadzie dla Muzeum Historii Żydów Polskich POLIN. „Powiedzieli, że przyszli do pani Głowackiej [...]. Zaprowadziłam ich do pokoju [...] i poleciałam do kuchni. I do niej mówię: »Do pani przyszli«. I ściągnęłam jej zegarek złoty czy bransoletkę [...], ściągnęłam jej dosłownie, jak szłam z nią, do tych ludzi. Byli to szmalcownicy”.

Kryjówkę u Przybylskich wytropili szmalcownicy. Rodzina musiała jak najszybciej opuścić mieszkanie. Piętnastoletnia Jadwiga, za pośrednictwem Armii Krajowej, znalazła dla pań Szlifersztajn tymczasowe lokum.

Już wcześniej Zdzisław Przybylski udzielił schronienia w swoim mieszkaniu pewnemu Żydowi. Także nastoletnie córki państwa Przybylskich, Jadwiga i Wanda, brały udział w działaniach podziemia. Starsza z nich, Jadwiga, skończyła konspiracyjny kurs sanitariuszki. Młodsza siostra Jadwigi, Wanda, zginęła w powstaniu warszawskim.

W latach 1942–1944 Wanda pisała pamiętnik, który zainspirował Henryka Grynberga do odszukania Przybylskich i do wystąpienia o uhonorowanie ich przez Instytut Yad Vashem tytułem Sprawiedliwych wśród Narodów Świata, co nastąpiło 19 marca 1985 roku.

W latach 1991–2008 Jadwiga Przybylska-Wolf pełniła funkcję wiceprezeski Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata.

Historie pomocy w okolicy