Wieliczański Henryk

powiększ mapę

Historia pomocy - Wieliczański Henryk

Henryk Wieliczański studiował na wydziale lekarskim Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie. W okresie studiów był współzałożycielem „Unitanii” – Akademickiej Żydowskiej Korporacji Syjonistyczno-Rewizjonistycznej. „Unitania” została założona w 1926 r. głównie przez studentów pochodzenia żydowskiego.Po uzyskaniu dyplomu w 1931 r. Henryk zamieszkał w Łodzi. Pracował jako lekarz internista na Oddziale Wewnętrznym dla „chorych piersiowych” w Szpitalu Żydowskim Fundacji im. małżonków Izraela i Leony Poznańskich w Łodzi .

W okresie okupacji mieszkał w Warszawie przy ul. Sosnowej ze swoją żoną  Teodozją Marią oraz córeczką Zosią. W październiku 1942 r. Sara Celnik zwróciła się do niego z prośbą o pomoc. Ukrywała się już wówczas na „aryjskich papierach” wystawionych na nazwisko Stefania Pabiańska, ale poszukiwała schronienia. Dr Wieliczański polecił jej, aby udała się do jego żony poszukującej opiekunki do dziecka, lecz by nie wyjawiała swojego pochodzenia. Jeśli żona nie przyjęłaby jej do pracy, Sara miała wrócić do Henryka .

Teodozja Maria Wieliczańska zgodziła się przyjąć Sarę do pracy. Po kilku dniach wyjaśniono jej kim faktycznie jest Stefania Pabiańska. W domu Wieliczańskich Sara otrzymała nie tylko pomoc materialną, ale także szczerą troskę i przyjaźń. Jak opisywała po wojnie, wielokrotnie była świadkiem, jak Wieliczańscy udzielają pomocy osobom w potrzebie.

Dr Wieliczański był szefem sanitarnym Związku Syndykalistów Polskich. Był też członkiem Armii Krajowej, nosił pseudonim „Zygmunt”. Pracował w Centralnym Laboratorium Toksykologicznym.

8 stycznia 1943 r. został aresztowany w swoim domu i osadzony w więzieniu gestapo na Pawiaku, skąd przewieziono go do obozu koncentracyjnego na Majdanku, a stamtąd do KL Auschwitz. Przeżył wojnę i zamieszkał w Łodzi gdzie pełnił funkcję sekretarza Łódzkiej Izby Lekarskiej. W 1972 r. dr Wieliczański był jednym ze świadków w procesie zbrodniarzy wojennych w Düsseldorfie.

Sara uniknęła aresztowania, ponieważ nie było jej wówczas w domu. Wyjechała na roboty do Niemiec, gdzie przetrwała wojnę.

Historie pomocy w okolicy

Bibliografia

  • Archiwum Yad Vashem, 1945
  • Archiwum Państwowego Muzeum na Majdanku, Protokoły przesłuchań świadków – mężczyzn z postępowania , XIX-1975, t. 2
  • Danuta Brzosko-Mędryk, Matylda
  • Małgorzata Szlachetka, Opisy piekła. Grypsy z Majdanka na wystawie
    Ostatni dostęp 28.04.2014
  • Kwiatkowski Jerzy, 485 dni na Majdanku
  • Archiwum Żydowskiego Instytutu Historycznego, 301 6140