Rodzina Ostrowskich

Tak jak gospodarstwo, oni mieli wszystko, mieli naczynia, miały to gotowały wodę. Oni sobie got… gospodarzyli, oni dlatego mieli dobrze, że tam nie raz słyszałam, o tam gdzieś tam za szafą przechowali jakieś dziecko, a to tam jakaś tam gdzieś kanapa, takie były na wsi kanapy nierozsuwane i wieko było z deski, tam chłopaki spały przeważnie. To tam to dziecko trzymali, jakie to było życie, jak to dziecko cały dzień tam leżało w tym, albo za szafą siedziało? U mnie to normalnie.

Przechowało się osiem, z tym, że jeszcze był, wszedł ten, ten Berek trochę i ta Maszka. Dziesięć było. W sumie to przewinęło się ich dziesięć osób a przechowało się ich osiem osób. Fersztman ten, Szmul mu było na imię, to miał siedemdziesiąt siedem lat, później był w kolejności ten jego brataniec, ten Szol z [190]9 roku był, w [19]43 roku jak przyszli trzydzieści cztery lata musi miał. Siostra jego to była chyba z [19]14 roku, ta Goldinerowa. A szwagier ten jego to też to musiał być, no tak gdzieś tam, starszy był od niej, ale nie wiem, nie wiem z którego roku był. Tamten Żyd łucki to był z [19]16, tak jak Moszek, bo razem w wojsku służyli. Moszek był też z [19]16 i mąż mój był z [19]16. Ale byli zgrani obydwaj. Moszek i mąż to, zgrani byli tacy, że naprawdę. Tak wszystko zawsze obmyśleli, obkombinowali, że wszystko im się udawało. A potem jeszcze był ten Symek, Symeon, tego Fersztmana, tego Szola. Sześć lat miał, jak przyszli tutaj, a jak poszedł to już miał osiem.

To jak przyszli, z początku, to oni na razie to była swoboda trochę. Bo wieczór, jak szłam doić krów, to te panie, i ta Hela i ta Masza szły ze mną do obory. Oborę śmy mieli nową i nie było tam nic, świ… żadnych świń, nic nie było, tam, gdzie by miały być konie to było drzewo, a tutaj koń tylko był i te dwie krowy. I w połowie obory było słomy nakładzione tak żeby ni… żeby ciepło było, żeby się to zmniejszyło. Więc ten chłopak się tam o fikał w tej słomie. A mieli tak jak siedzieli, to były, podmurówka z cegły i dwie cegły takie były wyjęte, luft tak, i te dziurę mieli i oni tam patrzyli na świat, co dzień siedzieli. Ja zawsze jedno siedziało przy tym lufciku.

W końcu przyszedł list od niego, ktoś inny pisał, on się podpisał: „Pani Maria, przyjadę ja z żoną i synem”. No i przyjechali. Umówiliśmy się tu, w Unii, w hotelu, w którym mieszkali. Zadzwoniła tak żona ta jego, Moszkowa, pani mówi: ,,Pani Maria?”. Mówię: „Tak”. To było w południe tak jakoś. „Jesteśmy już w Lublinie i chcieliśmy się z panią zobaczyć, ale Moszek płacze. Nie może iść do telefonu. Kiedy pani może przyjechać?”. A u nas wozili siano wtedy, myślę sobie, ale w dzień to nie pojedziemy, a o jakiej szóstej wieczór to pojedziemy. Pojechaliśmy tam z synem. To już stali, czekali przed wejściem. Śmy siedli do tej rozmowy, jak zali rozmawiać to do godziny dziesiątej.

A jak było jeszcze, siedzieli wtedy na tym, na tej górze, na tej oborze. Płakało mi jakoś to dziecko tak, już, myślę, miało z tydzień czy ze dwa. Wzięłam w niedzielę tak w becik i wyszłam, na końcu stodoły, bo tam, jak pan ta lipa stoi. I chodzę. Dziecko to płakało. Ja chodziłam. A ona sły… słyszała, ta Masza. Podobno tak strasznie płakała, że aż się trzęsła, bo ona swoją [córkę] tam zostawiła w Bełżycach. I w wieczór Moszek przychodzi: „Pani Maria, niech pani nie wychodzi z nią. Myśmy mieli kłopot”, że mówi, że to Masza to, że ona już nie przeżyje tego, tak płakała strasznie. Płakałam na dworze, bo dziecko mi chorowało, a ona płakała na górze, bo swoje zostawiła. Później nie wychodziłam, tam tutaj koło domu gdzieś jak wyniosłam to tam dom był to, dalej trochę to już. Mówię, się tak strasznie spłakała, że aż się rozchorowała.